VỀ CÂU CHUYỆN XIKI

VỀ CÂU CHUYỆN XIKI

Từ khi có chủ nghĩa thực dân, nhiều ngưòi da trắng đã được thuê tiền để đấm vỡ m… những người da đen. Có một lần, một người da đen lại cũng đã được thuê tiền đê làm như vậy đối vối một người da trắng. Là người chông lại mọi thứ bạo lực, chúng ta không tán thành cả hai lốĩ đó. Nhưng sự việc vẫn cứ sờ sờ ra đó, thì chúng ta hãy nhận xét xem sao. Đây, như thế này:

Bằng một quả đấm – nếu không phải là đã đấm một cách khoa học thì ít ra cũng là một quả đấm bằng trời giáng – Xiki đã hạ bệ Cácpăngchiê để rồi đích thân mình trèo lên.

Chức vô địch quyền Anh đã chuyển sang tay khác, nhưng vinh quang của dân tộc về mặt thể thao thì không hề bị tổn thương, vì rằng Xiki là người con của xứ Xênêgan, do đó là con của nưốc Pháp, tức là người Pháp vậy.

Mặc dù thế, mỗi lần Cácpăngchiê thắng thì dĩ nhiên là do sự khéo léo và khoa học của anh. Nhưng lần nào anh bị bại thì cũng đều là do sức lực thô bạo của một anh như Đenxây hoặc do cái chân chơi ác của một anh như Xiki. Vì thế trong trận đấu ở Buýpphalô, người ta đã muốn tuyên bô” – và người ta cũng đã tuyên bô” – rằng Xiki mặc dù thắng đấy, nhưng “cũng vẫn” là bại. Nhưng công chúng, loại công chúng tốt, không muốn nghe như vậy. Và công lý của nhân dân đã thắng: Xiki được tuyên bô” là vô địch hoàn cầu và nưốc Pháp.

Sau khi bị một người da đen hạ đo ván, Cácpăngchiê đã bình thản đi thăm nước Nga, đất nưốc của những người Đỏ. Chúng ta ngợi khen Xiki về thắng lợi của anh. Chúng ta cũng ngợi khen Cácpăngchiê về lòng vô tư của anh.

*
* *

S.D.N. (xin đọc là xagiét đê naxió chứ không phải xôxiêtê đê naxiông^{[1] [2]}) nói rằng Thần Tài chỉ cười duyên vối một người giàu có. Rơnê Marăng và Xiki đã làm chảy nhiều mực đen. Hơn nũa, Xiki còn làm chảy cả máu đỏ. Người ta làm như cả hai người anh em châu Phi của chúng ta còn cần đến nhiều mực nũa. Sau ngòi bút châm biếm của Marăng, đôi găng của Xiki đã làm rung động đến cả chính giối. Và ông Lukê, hội viên Hội đồng quận Xen, đã lập tức đưa ra một kiến nghị định cấm cuộc đấu quyền Anh ! Xin phép ông Lukê cho chúng tôi kính cẩn thưa vối ông rằng, như vậy là ông đã làm một việc không yêu nưốc. Chúng tôi xin giải thích: về phương diện chính trị quốc tế của chúng ta, một nhà vô địch quyền Anh hạng lông cũng tuyên truyền cho ảnh hưồng tinh thần của chúng ta ra nưốc ngoài như là một người bất tử, một người quang vinh, một ca sĩ hoặc mười đạo quân (ông hãy giồ báo chí ra mà xem), về phương diện quốc gia cũng cần thiết phải có một võ sĩ có tài để nêu gương và khuyến khích cái đẹp về thể lực cho thê hệ trẻ. về phương diện thuộc địa, một trận đấu Cácpăngchiê – Xiki có giá trị hơn mưòi vạn bài diễn văn của những nhà cai trị nhằm chứng tỏ cho những con dân và những người được bảo hộ của chúng ta rằng, chúng ta muốn áp dụng triệt để nguyên tắc bình đắng về chủng tộc.

Có nên hy sinh ba điều lợi đó cho một cái chủ nghĩa nhân đạo mơ hồ nào đó không? Không ! Có phải không, ông Xarô?

*

*

Theo tin các báo thì người ta vừa ra lệnh treo giò Xiki trong chín tháng, không cho dự tất cả các võ đài nưốc Pháp (Như vậy không hề có nghĩa là người ta sẽ đem treo Xiki đáng thương của chúng ta trong chín tháng đồng thời trên tất cả võ đài của nưốc Pháp đâu. – Xin nhắn vối các bạn của chúng tôi ồ Xênêgan như vậy). Lý do: đã lăng mạ ông Quyni.

Sao thế nhỉ? Trưốc đây ngưòi ta đã tuyên dương Xiki vì anh đã đánh sưng mũi ông Cácpăngchiê cơ mà. Ngày nay, Xiki chưa hề đụng đến chân lông Quyni, mà sao ngưòi ta đã tuyên bô hạ anh xuống như vậy? Người ta cũng không hề định làm cho chúng ta tưồng rằng cái… mặt của Quyni mảnh dẻ và quý báu hơn là mặt ông Cácpăngchiê, và rằng… Chả phải thế. Thật chang hiểu ra sao. Chúng tôi đoán có lẽ là thế này: ngưòi ta không bao giò tha thứ cho Xiki là một người da đen đã thắng Cácpăngchiê là một ngưòi da trắng; và tuy Cácpăngchiê không có lòng hằn thù, nhưng chủ nghĩa vị chủng của những người khác thì lại đem lòng hằn thù. Và cái lý do kia chỉ là môt cái lý do… vin lấy cho có lý do mà thôi.

Cũng theo các báo đó, chúng ta được biết rằng Bộ trưởng Bộ Nội vụ Anh đã cấm cuộc đấu dự định từ trưốc giữa Giôê Bếchkết và Xiki ở Luân Đôn. Việc này không làm cho chúng ta ngạc nhiên. Vì Cụ lốn nưốc Anh đã không thể tiêu hoá nổi món bánh hình lưổi ) của Kêman cũng như món sôcôla^{[3] [4]} của Găngđi cho nên Ngài muốn bátlinh^[5] Xiki phải nuốt liều thuốc tẩy của Ngài, mặc dù Xiki là một người Pháp. Các bạn đã hiểu chưa?^[6].

NGUYỄN ÁI QUỐC

Báo Le Paria, sô 9, ngày 1-12-1922.

[1]  Sagesse des nations: Đạo lý cuộc sống.

[2]   Société des Nations: Hội quốc liên.

[3]  Croissant: Ỷ nói hình mặt trăng lưdi liềm trên lá cò của nước Thố Nhĩ Kỳ.

[4]   Sôcôla: Ỷ nói tới màu da của phần lớn ngưòi An Độ.

[5]  Battling: tên dịch ra từ tiếng Anh có nghĩa là đấu sĩ.

[6]   Nguyên văn viết bằng tiếng Anh: Understand.