Fori.vn – Sản phẩm tốt – giá tốt nhất
TỪ VỤ BÊ BỐI NÀY ĐẾN VỤ BÊ BỐI KHÁC
Mặc dù có sự rùm beng xung quanh cuộc triển lãm ở Mácxây, những bài diễn văn long trọng, những cuộc du ngoạn của hoàng gia và những bài khoa trương trên các báo, tình hình ở Đông Dương vẫn tồi tệ.
Chiếc ghê bị cáo mà viên quan cai trị “thanh liêm” Lanô vừa rời khỏi chưa kịp nguội thì đã có tin vê những vụ bê bối mối.
Trước hết, đó là vụ Buđinô. Ông Buđinô là một “nhà khai hoá”
điển hình; một quan cai trị chuyên ăn hốì lộ. Khoản cơ bản của lòi buộc tội ông ta là như sau:
“Làng Tân An đã lấy quỹ làng và vay tiền để xây dựng một trạm điện. Việc ấy tỏ ra thành công, vì thu nhập do trạm đem lại trang trải có dư tất cả mọi khoản chi tiêu. Ngoài ra, các nhà công cộng và đường làng được bảo đảm điện đèn không mất tiền.
Thế mà một viên quan cai trị khôn khéo (ông Buđinô) đã thực hiện một sự sắp đặt như sau: làng Tân An nhượng không trạm điện cho một anh thầu khoán, để được hưởng cái thú phải trả tiền điện thắp sáng các nhà công cộng và đường làng. Rồi người ta bỗng nhận thấy nên chuộc lại đặc quyền đã nhượng không và muốn thế làng phải xếp ra mấy chục nghìn đồng. Toàn bộ chuyện này giống một cuốn tiểu thuyết thực sự, trong đó, viên cựu công sứ đã bộc lộ trí tưởng tượng của mình với một sự vô sỉ không thể tưởng nổi.
Vụ bê bối thứ hai là vụ Têa. Đây là điều bạn đồng nghiệp của chúng tôi ở Đông Dương kể lại: “Chúng tôi sống trong một bầu không khí… thực sự phi thường: vụ Buđinô, vụ Lanô và ít lâu sau là vụ Têa.
Ông Têa, một kỹ sư có rất nhiều công lao, giám đốc một hãng lớn của Pháp ở Hải Phòng, ông đến nhà ông Xcala, giám đốc sở đoan và muốn ngoặc với chính quyền đê bán thuốc phiện, ông đã đưa cho ông ta sô” tiền một vạn đôla, lấy cố là trả tiền trước hạn, không cần lấy bất cứ biên lai, giấy tờ gì cả. Đe dám đỉ một bưốc như vậy, cần phải đắn đo suy nghĩ kỹ và phải tin chắc rằng người ta sẽ không tìm thấy trong hành vi đó một điều gì không bình thường. Điều đó có nghĩa là trong giối kinh doanh ồ Đông Dương, những việc giao dịch như vậy là chuyện bình thường.
Tất cả những kẻ có quyền hành như vậy cũng đều sẽ lợi dụng để vơ vét của cải cho bản thân mình và bằng cách đó sẽ mang lại tổn thất lốn cho xã hội”.
Nếu tên đao phủ Đáclơ, công sứ tỉnh Thái Nguyên, được cử làm uỷ viên Hội đồng thành phố Sài Gòn, còn ông Bôđoanh, người đang được quan toà Oaren nóng lòng mong đợi đã trỏ thành quyền Toàn quyền Đông Dương, thì các ông Têa và Buđinô ít ra cũng nên được gắn bội tinh mối phải.
NGUYỄN ÁI QUỐC
Báo L’Humanité, ngày 5-2-1923.
Để lại một bình luận
Hãy trở thành người đầu tiên bình luận!