Fori.vn – Sản phẩm tốt – giá tốt nhất
THƯ NGỎ GỬI ÔNG LÊÔNG ÁCSIMBÔ
Nghị sĩ hạt Đrômơ. Báo cáo viên về Ngân sách thuộc địa, uỷ viên Hội đổng thuộc địa tôi cao
Thưa ông,
Trong bài diễn văn đọc tại Hạ nghị viện, ông có nói rằng, nếu muốn thì ông có thê vạch trần những chuyện xấu xa ồ thuộc địa ra; nhưng ông thấy tốt hơn là ỉm đi không nói đến những tội nặng tội nhẹ mà các nhà khai hoá của ông đã phạm ồ các thuộc địa. Đó là quyền của ông, và điều đó chỉ liên quan đến ông, đến lương tâm ông và đến những cử tri của ông thôi. Đốĩ vối chúng tôi, những người đã từng chịu khổ và hiện vẫn đang hằng ngày chịu khổ vì những “ân huệ” của chủ nghĩa thực dân, thì chúng tôi chang cần đến ông mối biết được những cái ấy.
Nhưng chính ông đã “phóng đại” khi ông viết trên báo Rappel30 rằng những sự việc mà ông Béctôn vạch ra, đều là sai hoặc phóng đại! Trưốc hết, chính ngay ông Bộ trưởng Bộ Thuộc địa cũng đã buộc phải thừa nhận rằng: “Tình trạng tư tưởng khinh rẻ sinh mệnh người bản xứ vẫn đang còn”. Và ông ta đã “không hề chối cãi một sự việc tàn nhẫn nào”, mà nghị sĩ Boanốp đã vạch ra. Sau nữa, thưa ông Ácsimbô, liệu ông có thể chối cãi được rằng, trong những năm vừa qua, – tức là sau cuộc chiến tranh “vì công lý”-, đã có đến 80 vạn người bản xứ “tình nguyện” đến làm việc hoặc bỏ mình trên đất Pháp, trong lúc đó thì các nhà khai hoá của ông đã ăn cắp, lưòng gạt, giết hại hoặc thiêu sống (và chắc chắn là không bị trị tội) những ngưòi An Nam, người Tuynidi, hay người Xênêgan?
Ông còn viết tiếp rằng những hành vi bất công ồ Pháp còn nhiều hơn ồ các thuộc địa. Thế thì thưa ông Ácsimbô, hãy cho phép tôi nói rằng, không nên có cao vọng đem những bài học về bình đẳng hoặc công lý đi dạy cho người khác, khi người ta không thực hiện được những bài học đó ồ nưốc mình. Đó là cái lôgích sơ đắng nhất, phải không ông?
Theo ông, những hành vi và cử chỉ của các quan cai trị thuộc địa của ông đều đã được các phủ toàn quyền và Bộ Thuộc địa thừa biết, nhận xét và kiểm tra rồi. Vậy, ắt phải là một trong hai điều sau đây: hoặc là vì ông đẵng trí nên đã quên mất những tên như Bôđoanh, Đáclơ, Luycaxơ và biết bao nhiêu tên khác nữa, hợp thành đám hảo hán đã làm rạng rỡ và vẻ vang cho bộ cai trị thuộc địa của ông; chúng đã làm những điều đại gian ác, thê mà chỉ bị trừng phạt bằng cách thăng chức và thưỏng huân chương thôi. Hoặc là ông đã ngang nhiên chê giễu độc giả của ông.
Ông nói rằng, về mặt thuộc địa, nếu nưốc Pháp có phạm lỗi thì chang qua là do có quá nhiều tinh thần cao cả đấy thôi. Thưa ông Ácsimbô, xin ông cho chúng tôi biết có phải vì tinh thần cao cả ấy mà người ta tưốc mất của người bản xứ tất cả mọi quyền ngôn luận, đi lại, v.v. không? Phải chăng cũng vì tinh thần ấy mà ngưòi ta buộc họ phải chịu cái thân phận dân bản xứ hèn mọn, mà ngưòi ta tưốc hết ruộng đất của họ để cho bọn xâm lăng, và sau đó buộc họ phải lao động như kẻ nô lệ? Chính ông đã nói rằng giông ngưòi Tahiti vì nghiện rượu mà đã chết mòn dần và hiện đang đi đến diệt vong. Phải chăng cũng vì quá ư cao cả mà các ông đã tìm đủ cách để làm cho người An Nam say khưốt vối rượu cồn của các ông và trồ nên u mê, đần độn vối thuốc phiện của các ông?
Sau cùng, ông nói đến “bổn phận”, đến “nhân đạo” và “khai hoá”! Vậy bốn phận ấy là cái gì? Ông đã đem phô bày trong suốt cả bài diễn văn của ông rồi. Đó là thị trường, là cạnh tranh, là lợi tức, là đặc quyền. Buôn bán, tài chính, đó là những cái tượng trưng cho lòng nhân đạo của các ông. Sưu thuế, lao dịch, bóc lột nặng nề, – công cuộc khai hoá của các ông, tóm lại là thế đó!
Thưa ông Ácsimbô, trong lúc đợi cho ông có “một chức tuốc hiến vinh nhất mà người ta có thể mơ ưốc đến” thì tôi xin phép nói rằng, nếu trưốc kia Víchto Huygô biết là hiện nay ông viết ra những đ…iều như thế trên tò báo của ông ta, thì ông ta đã không sáng lập ra nó.
Mong ông, V.V..
NGUYỄN ÁI QUỐC
Báo Le Paria, số 10, ngày 19-1-1923.
Để lại một bình luận
Hãy trở thành người đầu tiên bình luận!