BÀI GIẢNG - NGƯỜI LÁI ĐÒ SÔNG ĐÀ - NGUYỄN TUÂN

(Ngữ văn 12 - Cơ Bản)

I. Tiểu dẫn

1. Xuất xứ: tác phẩm in trong tập "Tuỳ bút sông Đà" 1960) Nguyễn Tuân.

2. Hoàn cảnh ra đời:kết quả của chuyến đi thực tế Tây Bắc. 

II. Đọc hiểu

1. Đọc 2. Tìm hiểu văn bản

a. Hình ảnh con sông Đà

Hung bạo

-       Vách đá dựng thành chẹt lòng sông như một cái yết hầu hiểm trở, dữ dội.

-       Thác nước: độc dữ, nham hiểm. 

-       Hút nước chết người. 

-       Đá mai phục:dàn bày thạch trận. 

=> Nghệ thuật miêu tả tỉ mỉ, so sánh độc đáonhân hoá hợp lí, quan sát tinh tế, cấu trúc câu văn …

=> sông Đà hiện lên như một công trình tuyệt vời của tạo hoá nhưng hung dữ và hiểm ác. 

Trữ tình

-       Tuôn dài, tuôn dài như một áng tóc trữ tình. 

-       Bờ sông hoang dại, bờ sông hồn nhiên như …

-       Màu sắc nước sông Đà thay đổi theo mùa. 

-       Con sông rất gợi cảm như một cố nhân 

=> Nghệ thuật so sánh, quan sát -sông Đà "như một cố nhân xa thì thương nhớ khôn nguôi".

b. Người lái đò sông Đà

Hình dáng

-       Tay lêu nghêu, chân khuỳnh khuỳnh, giọng ào ào như tiếng nước …nhỡn giới vời vợi. 

-       Cái đầu quắc thước đặt trên thân hình cao to gọn quánh 

-       Nếu bịt cái đầu bạc lại thì sẽ lầm tưởng là một chàng trai. 

=> Khoẻ mạnh, quắc thước gợi liên tưởng đến công việc sông nước. 

Những lần vượt thác

=> Nắm chắc binh pháp của thần sông thần đá, thuộc quy luật phục kích của lũ đá, như một viên tướng tài ba.

=> Nghệ thuật miêu tả tinh tế, sinh động - Nguyễn Tuân nhân hoá với trí tưởng tượng phong phú, táo bạo, bất ngờ => Hình ảnh sông Đà hung bạo như kẻ thù số 1 của con người và ông lái đò là chân dung người lao động tuyệt vời, hiên ngang bất khuất - lãng mạn trong cuộc đấu tranh quyết liệt với thiên nhiên. 

Tâm hồn

Sau mỗi làn vượt thác là "ung dung" đốt lửa trong hang đá -nướng ống cơm lam bàn tán về cá anh vũ, cá dầm xanh, chẳng ai bàn thêm về chiến thắng vừa qua. 

=>Tâm hồn bình dị.

III. Tổng kết

-       Tiêu biểu cho phong cách nghệ thuật của Nguyễn Tuân -đoạn trích đã khắc họa sinh động hình ảnh con người và thiên nhiên Tây Bắc. 

-       Kiến thức phong phú, ngôn ngữ sinh động, liên tưởng độc đáo "Người lái đò sông Đà" là 1 đoạn trích hay.